Δημιουργήθηκε «Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο»: Η πολιτιστική κληρονομιά με ένα «κλικ»

Παρουσιάστηκαν στην πολιτική ηγεσία και στα υπηρεσιακά στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, οι δύο διαδικτυακές πύλες του "Αρχαιολογικού Κτηματολογίου"  και του "Εμπλουτισμού Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και Ανάπτυξης νέου Πληροφοριακού Συστήματος του Εθνικού Αρχείου Μνημείων".

Τα δύο μεγάλα ψηφιακά έργα, στρατηγικής σημασίας για το ΥΠΠΟΑ, καθιστούν δυνατή την πλήρη εποπτεία του πολιτιστικού αποθέματος και τη διαχείρισή του, σε συνθήκες διαφάνειας, με τα  σύγχρονα εργαλεία που παρέχουν οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών, επιτρέποντας την ψηφιακή πρόσβαση των πολιτών στην πολιτιστική κληρονομιά. Προβάλλουν το μοναδικό πλούτο και την ποικιλία του ελληνικού πολιτιστικού αποθέματος.

Η διαδικτυακή πύλη του έργου «Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο», προσφέρει σε δημόσιους φορείς, ιδιώτες αλλά και επενδυτές άμεση και έγκυρη ενημέρωση για το σύνολο των αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων, των μνημείων της επικράτειας, καθώς και των ζωνών προστασίας  τους, αλλά και για τυχόν δεσμεύσεις και περιορισμούς που υφίστανται, βάσει της κείμενης νομοθεσίας. Μέσω ενός πολύ εύχρηστου Διαδραστικού Χάρτη,  πληροφορίες οι οποίες απαιτούσαν πολύ χρόνο, θα είναι τώρα διαθέσιμες σε κάθε πολίτη, συγκεντρωμένες στο ψηφιακό αποθετήριο. Με το πάτημα ενός κουμπιού, παρέχεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα  να ελέγχουν οι ίδιοι τους όρους και τους πιθανούς περιορισμούς που επηρεάζουν την ιδιοκτησία ή τη μελλοντική επένδυσή τους.

Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με αυτό το σύγχρονο και λειτουργικό εργαλείο, διασφαλίζουν με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Κάθε υπηρεσία, κάθε Εφορεία Αρχαιοτήτων, σε όλη την Ελλάδα, θα μπορεί εύκολα και με απόλυτη ακρίβεια να επεξεργάζεται τις νέες κηρύξεις Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων αλλά και να διορθώνει τυχόν λάθη και σφάλματα.

Στο Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο έχουν ήδη καταχωρηθεί 18.600 ακίνητα μνημεία, 3.400 αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικοί τόποι και 844 ζώνες προστασίας. Τον Ιούνιο 2021, με την ολοκλήρωση του έργου στο ΕΣΠΑ 2014-2020, η Πύλη αποδίδεται στο ευρύ κοινό.

Μια μοναδική πύλη πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά της χώρας είναι το έργο «Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και Ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος του Εθνικού Αρχείου Μνημείων». Από αύριο οι πολίτες μπορούν να επισκεφτούν τον πλήρως ολοκληρωμένο και λειτουργικό ιστότοπο nationalarchive.culture.gr. Είναι ένα εξαιρετικά εύχρηστο και φιλικό εργαλείο διαχείρισης του πολιτιστικού αποθέματος. Περιλαμβάνει καταγραφές 684.000 κινητών μνημείων, από νεολιθικά εργαλεία μέχρι κεραμεική κλασικών χρόνων, από ελληνιστικά γλυπτά, μέχρι βυζαντινές τοιχογραφίες, από μεταβυζαντινές εικόνες μέχρι παραδοσιακές φορεσιές. Στη Διαδικτυακή Πύλη δημοσιεύονται, σε πρώτη φάση, περίπου 63.000 αντιπροσωπευτικά μνημεία, σύμφωνα με τις συμβατικές υποχρεώσεις του συγχρηματοδοτούμενου έργου.

Σε μια εποχή κατά την οποία το ψηφιακό περιεχόμενο και η ψηφιακή πρόσβαση έχουν αποκτήσει πρωτεύοντα ρόλο, το Εθνικό Αρχείο Μνημείων είναι ένα πολύτιμο εργαλείο  στις Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ. Είναι προσαρμοσμένο στις υπηρεσιακές ανάγκες του, αλλά και στους τύπους των μνημείων της ελληνικής επικράτειας και τους τρόπους καταγραφής και τεκμηρίωσης τους διαχρονικά.

Το έργο επιτυγχάνει τη δημιουργία ενός σύγχρονου και απαραίτητου εργαλείου για την καταγραφή και τεκμηρίωση, που συμβάλλει στον εκσυγχρονισμό των λειτουργιών και των διαδικασιών του  ΥΠΠΟΑ, ενώ ταυτόχρονα παρέχει προστασία από την παράνομη διακίνηση και την αρχαιοκαπηλία. Το πολιτιστικό περιεχόμενο καθίσταται ψηφιακά προσβάσιμο από διαφορετικές ομάδες κοινού και με εφαρμογή προτύπων ψηφιακής πρόσβασης για ΑμεΑ.

Απαιτήθηκαν δέκα ολόκληρα χρόνια για την ολοκλήρωσή των δυο έργων τα οποια ανέλαβε η Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα "Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία": Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο με προϋπολογισμό 5.255.758,80€ ενώ το έργο του  Εμπλουτισμού των Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων  με συνολική δαπάνη 10.069.057,97 €.

Στην επιτυχή υλοποίηση συνέβαλαν καθοριστικά πολυάριθμα στελέχη του ΥΠΠΟΑ διαφόρων ειδικοτήτων, από διάφορες θέσεις ευθύνης, όπως και καθηγητές Πανεπιστημίων, στελέχη άλλων ειδικών υπηρεσιών (όπως της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων) καθώς και μεγάλος αριθμός συμβασιούχων εργαζομένων, επιστημόνων υψηλής εξειδίκευσης.

Μετά το τέλος της παρουσίασης, τα θερμά τους συγχαρητήρια εξέφρασαν οι δύο Διευθύντριες της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Πολυξένη Αδάμ Βελένη, της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων, Αμαλία Ανδρουλιδάκη, τα στελέχη καθώς όλοι οι υπηρεσιακοί παράγοντες του ΥΠΠΟΑ.

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη στην ομιλία της μεταξύ άλλων ανέφερε: «Από σήμερα πιλοτικά, και σε κάθε περίπτωση από τον Ιούνιο 2021, μετά από δύο μήνες, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού όχι απλώς μπαίνει σε μια νέα εποχή. Το ΥΠΠΟΑ ξεκινά τον ψηφιακό μετασχηματισμό του. Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση επηρεάζει πλέον τις πολιτικές μας στον τομέα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Με τα δύο αυτά έργα τίθενται οι βάσεις του ψηφιακού Εθνικού Αρχείου Μνημείων, το οποίο αποτελείται από τα ακίνητα, τα κινητά μνημεία και το Ιστορικό Αρχείο».