Απελευθερώνονται, σύμφωνα με γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ, οι οργανωμένες και καθοδηγούμενες καταδύσεις σε 91 ναυάγια πλοίων και αεροπλάνων. Τα ναυάγια αποδίδονται στην καταδυτική κοινότητα για καταδύσεις αναψυχής.

Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, «Ο βυθός των ελληνικών θαλασσών  αποτελεί  ενάλια  κιβωτό  της Ιστορίας μας. Οι  προστατευμένοι υποθαλάσσιοι χώροι, όπου βρίσκονται ναυάγια από τον  Β Παγκόσμιο Πόλεμο, αφηγούνται σελίδες της  σύγχρονης  ελληνικής Ιστορίας. Ταυτόχρονα, παρουσιάζουν μια ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική, καθώς οι  υποβρύχιες περιηγήσεις αποτελούν μία ειδική, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα  μορφή τουρισμού που προσελκύει επισκέπτες υψηλού επιπέδου και εισοδήματος. Τα εγκαίνια του υποθαλάσσιου μουσείου, στη νησίδα Περιστέρα της Αλοννήσου, τον περασμένο Αύγουστο, και η διεθνής προβολή την οποία προσέλκυσε, είναι η απόδειξη του έντονου διεθνούς ενδιαφέροντος που έχει αναπτυχθεί για τον καταδυτικό τουρισμό και τις προοπτικές που ανοίγει. Ο συνδυασμός των καταδυτικών πάρκων με τους υποθαλάσσιους χώρους που φιλοξενούν  και προστατεύουν ιστορικά ναυάγια είναι μέγα πλεονέκτημα για την Ελλάδα. Οφείλουμε να  το αξιοποιήσουμε, καθώς προσθέτει υπεραξία στον τουρισμό και δημιουργεί προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών».

Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού και πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων  Γ. Διδασκάλου δήλωσε ότι «οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ εργάζονται συστηματικά για την τεκμηρίωση και  την απελευθέρωση προς την καταδυτική κοινότητα και άλλων σημαντικών ναυαγίων, δημιουργώντας ένα απέραντο,  επισκέψιμο,  ενάλιο μουσείο».

Σύμφωνα με την εισήγηση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, τα 91 ναυάγια πλοίων και αεροπλάνων, αποτελούν την πρώτη ομάδα ναυαγίων, τα οποία θα αποδοθούν στην καταδυτική κοινότητα για καταδύσεις αναψυχής, με συγκεκριμένους όρους. Τα επιλεγμένα  ναυάγια από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων , ανήκουν σε μεταλλικά πλοία και αεροσκάφη τα οποία βυθίστηκαν από το 1868 έως και το 1970- τα περισσότερα από την περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου- και βρίσκονται σε βάθη που κυμαίνονται από 10 έως και 120 μέτρα. Ο βαθμός τεκμηρίωσής τους δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις ο ίδιος. Μεταξύ των 91 αυτών ναυαγίων συμπεριλαμβάνονται ναυάγια, τα οποία βρίσκονται ήδη υπό καθεστώς εντατικής διερεύνησης από την Εφορεία και ναυάγια για τα οποία υπάρχουν λεπτομερείς αναφορές και στα οποία έχουν πραγματοποιηθεί εκτενείς φωτογραφικές σαρώσεις και κινηματογραφήσεις. Τέλος, για κάποια ναυάγια διατίθεται ελάχιστο υλικό τεκμηρίωσης, κυρίως λόγω του μεγάλου βάθους ή των συνθηκών θολερότητας της θάλασσας στις περιοχές που βρίσκονται.

Προκειμένου να ολοκληρωθεί η τεκμηρίωση των ναυαγίων αυτών, προβλέπονται συγκεκριμένοι τρόποι δράσης σε συνεργασία με τους παρόχους καταδυτικών υπηρεσιών, οι οποίοι θα ενταχθούν στο τελικό κείμενο της ΚΥΑ, που θα υπογραφεί  από το Υπουργείο Πολιτισμού  και Αθλητισμού  με το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

Στον υποβληθέντα κατάλογο, διαχωρίζονται, επίσης, με ειδική σήμανση, τα ναυάγια πολεμικών πλοίων, αεροπλάνων και υποβρυχίων που βυθίστηκαν κατά τις εχθροπραξίες του Α΄ και Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τα οποία αντιμετωπίζονται ως ειδική ομάδα, καθώς το άνοιγμά τους για καταδύσεις αναψυχής προϋποθέτει την υπογραφή σχετικής ΚΥΑ του Υπουργείoυ Πολιτισμού και Aθλητισμού με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 7 του Νόμου 4688/2020, που καθορίζει ότι «Κατά την κατάδυση στα ναυάγια απαγορεύεται στους καταδυόμενους η οποιαδήποτε επέμβαση ή αλλοίωση στα ναυάγια, καθώς και η συλλογή, αποκομιδή ή και απλή μετακίνηση οποιωνδήποτε αντικειμένων ή τον βυθό πέριξ αυτών», εξασφαλίζεται τόσο η ακεραιότητα των ίδιων των ναυαγίων ως μνημείων, όσο και η ασφάλεια των καταδυόμενων επισκεπτών. Υπό την έννοια αυτή, οι επιτρεπόμενες καταδύσεις αναψυχής συνιστούν μία μη παρεμβατική δραστηριότητα που περιορίζεται στον υδάτινο χώρο που περιβάλλει τα μνημεία και δεν παρεμβαίνει επί των μνημείων,  στο εσωτερικό τους.

Ακολουθεί ο κατάλογος των ναυαγίων ανά Περιφέρεια

Α) Περιφέρεια Αττικής

1) Ελληνικό επιβατηγό ατμόπλοιο ΠΑΤΡΙΣ.
Βυθίστηκε, από ατύχημα, την 15η Ιουνίου 1927, πλησίον της νησίδας Πάτροκλος στον Σαρωνικό Κόλπο. Μέγιστο βάθος 72 μέτρα.

2) Βρετανικό καλωδιακό πλοίο RETRIEVER.
Βυθίστηκε από τη γερμανική αεροπορία, τον Απρίλιο του 1941, πλησίον του αεροδρομίου του Ελληνικού. Μέγιστο βάθος 54 μέτρα.

3) Βρετανικό φορτηγό ατμόπλοιο CLAN CUMMING.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε νάρκη, τον Απρίλιο του 1941, ανατολικά της Αίγινας. Μέγιστο βάθος 90 μέτρα.

4) Ιταλικό ναρκαλιευτικό R.D.7.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε νάρκη, την  15η Ιουνίου 1942, νοτιοδυτικά της Αίγινας. Μέγιστο βάθος 100 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

5) Ιταλικό φορτηγό ατμόπλοιο MONROSA.
Βυθίστηκε την 25η Οκτωβρίου 1941,   ανοικτά της Αναβύσσου,  από βρετανικό υποβρύχιο. Μέγιστο βάθος 92 μέτρα.

6) Ελληνικό φορτηγό ατμόπλοιο ΠΕΤΑΛΛΟΙ.
Βυθίστηκε από τη γερμανική αεροπορία την 6η Απριλίου 1941, βορειοανατολικά της Αίγινας. Μέγιστο βάθος 76 μέτρα.

7) Ιταλικό τορπιλοβόλο ALDEBARAN.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε βρετανική νάρκη την 20ή Οκτωβρίου 1941 πλησίον της νησίδας Σαν Τζώρτζης. Μέγιστο βάθος 102 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

8) Γερμανικό αποβατικό LOKFÄHRE.
Βυθίστηκε από συμμαχικά πυρά πλησίον της νήσου Αρσίδας, την 10η Οκτωβρίου 1944. Μέγιστο βάθος 108 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

9) Ιταλικό αντιτορπιλικό CURTATONE,
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε νάρκη πλησίον των Φλεβών, την 20ή Μαίου 1941. Μέγιστο βάθος 96 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

10) Ελληνικό αντιτορπιλικό ΥΔΡΑ.
Βυθίστηκε πλησίον της νησίδας Λαγούσα (Αίγινα), την 22α Απριλίου 1941. Μέγιστο βάθος 54 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

11) Ελληνικό ατμόπλοιο ΡΟΖΑ ΒΛΑΣΗ.
Βυθίστηκε από μετατόπιση φορτίου ,νότια του Σουνίου, την 24η Δεκεμβρίου 1959. Μέγιστο βάθος 60 μέτρα.

12) Ελληνικό ναυαγοσωστικό ΜΙΜΗΣ.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε νάρκη ανατολικά της Αίγινας, την 29η Μαρτίου 1941. Μέγιστο βάθος 80 μέτρα.

13) ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ, Σαλαμίνα.
Βυθίστηκε την 21ή Απριλίου 1941, στη θέση Κακή Βίγλα Σαλαμίνας. Μέγιστο Βάθος 45 μέτρα.

14) Ιταλικό τορπιλοβόλο ALTAIR.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε βρετανική νάρκη, την 20ή Οκτωβρίου 1941, πλησίον της νησίδας Πάτροκλος. Μέγιστο βάθος 130 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

15) Ιταλικό αεροσκάφος Savoia-Marchetti SM 79 «Sparviero».
Κατέπεσε από έλλειψη καυσίμων, την 5η Αυγούστου 1944, πλησίον του Πόρου. Μέγιστο βάθος 60 μέτρα. Πολεμικό αεροπλάνο.

16) Γερμανικό υποβρύχιο U-133.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε νάρκη την 14η Μαρτίου 1942, ανατολικά της Αίγινας. Μέγιστο βάθος 74 μέτρα. Πολεμικό υποβρύχιο.

Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

17) Υπερωκεάνιο Βρετανικός (HMΗS Britannic)
Βυθίστηκε την 21η Νοεμβρίου 1916, από πρόσκρουση σε νάρκη, έξω από το λιμάνι της Κέας. Ανώτατο βάθος 130 μέτρα.

18) Υπερωκεάνιο S/S Burdigala
Βυθίστηκε την 14η Νοεμβρίου 1916, δυο περίπου ναυτικά μίλια νοτιοδυτικά του ακρωτηρίου Άγιος Νικόλαος της Κέας, από πρόσκρουση σε νάρκη. Ανώτατο βάθος 73 μέτρα.

19) Τροχοφόρο ατμόπλοιο ΠΑΤΡΙΣ
Βυθίστηκε την  23η Φεβρουαρίου 1868 μετά από πρόσκρουση σε ύφαλο στην Κούντουρο της Κέας. Ανώτατο βάθος 55 μέτρα.

20) Αντιτορπιλικό «ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ»
Βυθίστηκε την 26η Σεπτεμβρίου 1943 στο Λακκί της Λέρου, κατόπιν αεροπορικής επιδρομής της Luftawafe. Ανώτατο βάθος 40 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

21) Επιβατηγό ΠΑΝΟΡΜΙΤΗΣ, Τέλενδος
Βυθίστηκε την  26η Ιανουαρίου 1966, ταξιδεύοντας από την Λέρο στην Κάλυμνο, κατόπιν πυρκαγιάς και πρόσκρουσης  στα βράχια της ακτής. Ανώτατο βάθος 40 μέτρα

22) Φορτηγό πλοίο ΒΔ του ακρωτηρίου Κοραή, Λέρος.
Βυθίστηκε τον Σεπτέμβριο 1943, από τορπίλη γερμανικού αεροσκάφους στον όρμο Παρθένι, βόρεια της Λέρου. Ανώτατο βάθος 43 μέτρα.

23) Αμερικάνικο αποβατηγό στο Λακί Λέρου
Τα στοιχεία ταυτοποίησής σου δεν είναι γνωστά, ούτε και οι συνθήκες βύθισής του. Είναι αμερικανικής κατασκευής και προφανώς αποτελεί τμήμα της βοήθειας του δόγματος Τρούμαν στην μεταπολεμική Ελλάδα. Βρίσκεται σε βάθος 40 μέτρων. Πολεμικό πλοίο.

24) Λέρος, Γερμανικό αποβατικό τύπου.
Βυθίστηκε την 12η Νοεμβρίου 1943, στα ΒΑ της βραχονησίδας Στρογγυλή στη Λέρο κατόπιν κανονιοβολισμού. Ανώτατο βάθος 20 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

25) Ελληνικό φορτηγό ατμόπλοιο ΑΡΤΕΜΙΣ ΠΙΤΑ.
Επιταγμένο από τον γερμανικό στρατό κατοχής, βυθίστηκε από συμμαχικά αεροσκάφη την 21η Φεβρουαρίου1943, στον Αδάμαντα της Μήλου. Μέγιστο βάθος 45 μέτρα.

26) Ισπανικό φορτηγό ατμόπλοιο SAN EDUARDO.
Βυθίστηκε από βρετανικό αεροσκάφος την 9η Μαίου 1943 νοτιοδυτικά της Σερίφου. Μέγιστο βάθος 52 μέτρα.

27) Ιταλικό φορτηγό ατμόπλοιο CITTA DI TRIPOLI.
Βυθίστηκε από το βρετανικό υποβρύχιο HMS TORBAY, την 2α Ιουλίου 1941, βορειοδυτικά της Κέας. Μέγιστο βάθος 120 μέτρα.

28) Γαλλικό επιβατηγό πλοίο THEOPHILE GAUTIER.
Βυθίστηκε από το βρετανικό υποβρύχιο HMS TALISMAN την 11η Ιουνίου 1941, στα βόρεια της Κέας. Μέγιστο βάθος 110 μέτρα.

29) Ελληνικό φορτηγό ατμόπλοιο ΣΙΦΝΟΣ.
Βυθίστηκε από τη γερμανική αεροπορία, τον Απρίλιο του 1941, βόρεια της Μήλου. Μέγιστο βάθος 76 μέτρα.

30) Βελγικό φορτηγό πλοίο PORTUGAL.
Βυθίστηκε, λόγω πρόσκρουσης, την 4η Οκτωβρίου 1957, στον ύφαλο Τρυπητή (βορειοδυτική Μακρόνησος). Μέγιστο βάθος 35 μέτρα.

31) Bristol Beaufighter, Πάρος
Καταρρίφθηκε από γερμανικά πυρά το φθινόπωρο του 1943 στα νοτιοανατολικά της Πάρου. Μέγιστο βάθος 40 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος. 

32) Βρετανικό αεροσκάφος Vickers Wellington Mk.XIIΙ.
Καταρρίφθηκε από γερμανικά πυρά, την 7η Νοεμβρίου 1943, ανατολικά της Σίφνου. Βάθος 72 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος.

33) Bristol Beaufighter, Νάξος.
Το αεροπλάνο καταρρίφθηκε, τον Νοέμβριο 1943, κατόπιν αερομαχίας με δύο γερμανικά Arado 196.  Προσθαλασσώθηκε μισό μίλι ανοιχτά από το ακρωτήριο Κούρουπας, στην Δυτική ακτή της Νάξου. Βάθος 34 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος.

34) Junkers 52, Λέρος
Κατέπεσε από συμμαχικά πυρά την 13η Νοεμβρίου 1943, στην Άνω Σύμη της Λέρου. Μέγιστο βάθος 51 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος.

35) Junkers 52, Κέα
Προσθαλασσώθηκε, Σεπτέμβριο 1943, ανοιχτά της Κέας. Μέγιστο βάθος 63 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος.

36) Arado Ar 196, Λέρος
Βρίσκεται ανατολικά του ακρωτηρίου Μαύρους Κάβους σε βάθος 20 μέτρων και μεταφέρθηκε στο σημείο παρασυρόμενο από δίχτυα αλιευτικού σκάφους. Πολεμικό αεροσκάφος.

37) Heinkel 111, Λέρος
Βρίσκεται βυθισμένο Β.Δ. του κόλπου Μπλεφούτι, σε βάθος 16 μέτρων. Μεταφέρθηκε παρασυρόμενο από δίχτυα αλιευτικού σκάφους. Πολεμικό αεροσκάφος.

38) Ιταλική φορτηγίδα, Λακκί Λέρος
Ιταλική φορτηγίδα καθέλκυσης μεταλλικού ανθυποβρυχιακού δικτύου προστασίας λιμένος. Βυθίστηκε Σεπτέμβρη ή Οκτώβρη, 1943. Μέγιστο βάθος 41 μέτρα.

39) Γερμανικό αεροπλάνο Arrado 196, Ηρακλειά
Καταρρίφθηκε, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Βρίσκεται στον όρμο Αλιμνιά της Ηρακλειάς, σε βάθος 11 μέτρων.

40) Αγνώστων στοιχείων ναυάγια στην Παλαιά Καμμένη, Σαντορίνης.
Σκάφος μήκους 30 μέτρων, που κατά τις μαρτυρίες, βυθίστηκε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Βάθος 15 μέτρα.

Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου

41) Βουλγαρικό φορτηγό ατμόπλοιο BALKAN.
Βυθίστηκε από το βρετανικό υποβρύχιο HMS SPORTSMAN την 23η Δεκεμβρίου 1943, νότια του Μούδρου στη Λήμνο. Μέγιστο βάθος 100 μέτρα.

42) Βρετανικό επιβατηγό πλοίο PRINCESS ALBERTA.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε γερμανική νάρκη,  Ιανουάριο 1918, νότια της Λήμνου. Μέγιστο βάθος 102 μέτρα.

43) Ελληνικό επιβατηγό ατμόπλοιο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ.
Βυθίστηκε, λόγω ατυχήματος, την 30ή Νοεμβρίου 1948, πλησίον της Άκρας Τηγάνι στη Λήμνο. Μέγιστο βάθος 58 μέτρα.

44) Martin Baltimore, Ικαρία
Κατέπεσε και προσθαλασσώθηκε, κατόπιν μηχανικής βλάβης, την 20ή Απριλίου 1945, ανοιχτά του χωριού Μαγγανίτης, Ικαρίας. Μέγιστο βάθος 18 μέτρα.

Περιφέρεια Κρήτης

45) Ελληνικό φορτηγό ατμόπλοιο ΚΥΡΙΑΚΗ.
Βυθίστηκε από τη γερμανική αεροπορία την 24η Απριλίου 1941, στη Σούδα, Κρήτη. Μέγιστο βάθος 85 μέτρα.

46) Βeaufighter, Σητεία.
Μέγιστο βάθος 35 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος

47) Arado Ar 196.
Καταρρίφθηκε από συμμαχικά αεροσκάφη κοντά στα Χανιά (Κρήτη) την 3η Αυγούστου 1943. Μέγιστο βάθος 74 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος.

48) Αυστραλέζικο Αποβατικό Α6 ή Α20, Μπάλος
Βυθίστηκε κατά τη μάχη της Κρήτης, 20ή Μαίου 1941.  Βάθος 12 μέτρα.

49) Ιταλικό πλοίο τροφοδοσίας PIERRE LUIGI, Σούδα
Βυθίστηκε από αγγλικά αεροπλάνα, κατά τη μάχη της Κρήτης,την 20ή Μαίου 1941. Βάθος 33 μέτρα.

50) Γερμανικό πολεμικό αεροσκάφος στο Γεράνι Χανίων
Καταρρίφθηκε κατά την Μάχη της Κρήτης, την 20ή Μαίου 1941. Βάθος 8 μέτρα.

51) Ατμόπλοιο MINNEWASKA, Μαράθι Σούδας
Βυθίστηκε κατόπιν πρόσκρουσης σε νάρκη την 26η Νοεμβρίου 1916.

Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

52) Βρετανικό ατμόπλοιο HMT MARQUETTE.
Βυθίστηκε από τορπιλισμό γερμανικού υποβρυχίου U-35,την 23η Οκτωβρίου 1915, στον Θερμαϊκό Κόλπο. Μέγιστο βάθος 80 μέτρα.

53) Ναυάγιο ΜΥΤΙΛΗΝΗ στον όρμο Κύψας, Κασσάνδρας.

54) Επιβατηγό ERMINE,
Βυθίστηκε την 2α Αυγούστου 1917, στον Στρυμονικό Κόλπο. Μέγιστο Βάθος 63 μέτρα.

55) Ατμοκίνητο ιστιοφόρο M/S ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, Ποσείδι Χαλκιδικής
Βυθίστηκε την 24η Μαίου 1960, στις ακτές της Χαλκιδικής, κοντά στο Ποσείδι. Μέγιστο βάθος 5 μέτρα.

56) Τουρκικό ναυάγιο στο Καλαμίτσι Χαλκιδικής
Βυθίστηκε τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Βάθος 5-18 μέτρα.

57) Βρετανικό ναρκαλιευτικό (μάλλον, το HMS BY GEORGE)
Βυθίστηκε στον Στρυμονικό κόλπο. Μέγιστο Βάθος 60 μέτρα.

58) Γερμανικό αποβατικό Kriegsmarine F 898
Βυθίστηκε στον Στρυμονικό κόλπο. Μέγιστο βάθος 47 μέτρα.

59) Γερμανικό αεροσκάφος Junkers 52
Κατέπεσε στον Στρυμονικό κόλπο. Μέγιστο Βάθος 60 μέτρα.

60) Γερμανικό αεροσκάφος Junkers 88 ή Dornier 17
Κατέπεσε στον Στρυμονικό κόλπο. Μέγιστο βάθος 55 μέτρα.

61) Βρετανικό (υπερωκεάνειο) SS NORSEMAN, άκρα Τούζλα
Προσάραξε και βυθίστηκε το 1916 (ανελκύστηκε μερικώς). Βάθος 10-16 μέτρα.

62) Επιταγμένο Εμπορικό Φορτηγό HELENA, Νέα Μηχανιώνα.
Σώζεται το κύτος και η υπερκατασκευή του πλοίου, σε  βάθος έως τα 37μ.

Περιφέρεια Ιονίων Νήσων

63) Ιταλική κανονιοφόρος PELLEGRINO MATTEUCCI.
Βυθίστηκε πλησίον της Άκρας Δουκάτο της Λευκάδας, από πρόσκρουση σε νάρκη, την 21η Μαίου 1941. Μέγιστο βάθος 95 μέτρα. Πολεμικό σκάφος.

64) Υποβρύχιο Περσέας,(HMS Perseus – N36), Κεφαλλονιά
Βυθίστηκε την 6η Δεκεμβρίου 1941, κατόπιν πρόσκρουσης σε ιταλική νάρκη, ανοιχτά της Κεφαλλονιάς. Μέγιστο βάθος 52 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

65) Junkers Ju 88 στην Κέρκυρα
Προσθαλασσώθηκε, λόγω βλάβης, πιθανότητα την 26η Ιουνίου 1941, ανοιχτά από τον Άγιο Στέφανο ΒΔ Κέρκυρα. Μέγιστο βάθος 26 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος.

66) ΣΑΡΑ, Οθωνοί
Βυθίστηκε την  2α Φεβρουαρίου 1925. Μέγιστο βάθος 35 μέτρα.

67) SS ARDENA, Κεφαλλονιά
Επιβατηγό ατμόπλοιο, βυθίστηκε στο στενό του Αργοστολίου,  την 23η Οκτωβρίου 1943,  κατόπιν πρόσκρουσης σε νάρκη. Μέγιστο βάθος 32 μέτρα.

68) Junkers Ju 88, Ιθάκη
Κατέπεσε, στο ΝΑ άκρο της Ιθάκης, πλησίον του ακρωτηρίου Αγ. Ιωάννης. Το συμβάν κατάρριψης δεν έχει ταυτοποιηθεί από αρχειακή έρευνα. Ωστόσο,  χρονολογείται μεταξύ των ετών 1940-1944. Σώζεται σε τρία αποσπασμένα μεταξύ τους τμήματα σε βάθη 21, 23 και 35 μέτρα.

69) CARINTHIA V, Κεφαλονιά
Yacht που βυθίστηκε το 1971 στο ΝΑ τμήμα της Κεφαλονιάς. Μέγιστο βάθος 64 μέτρα.

Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος

70) Ελληνικό φορτηγό ατμόπλοιο ΒΙΒΗ.
Βυθίστηκε μετά από πρόσκρουση σε νάρκη την 10η Νοεμβρίου 1940 πλησίον του ακρωτηρίου Πάπας στον Πατραϊκό Κόλπο. Βάθος 45 μέτρα.

71) Ελληνικό φορτηγό ατμόπλοιο ΔΑΡΜΑΣ.
Βομβαρδίστηκε και βυθίστηκε από τη γερμανική αεροπορία την 21η Απριλίου 1941 στη θέση Μποζαΐτικα του Πατραϊκού Κόλπου. Μέγιστο βάθος 45 μέτρα.

72) Βρετανικό τορπιλοβόλο HMS CHAMOIS.
Βυθίστηκε στον Πατραϊκό Κόλπο δύο ναυτικά μίλια βόρεια του Άραξου την  26η Σεπτεμβρίου 1904, λόγω ατυχήματος που προκλήθηκε κατά τη διάρκεια δοκιμών από αποκόλληση λεπίδας από την προπέλα του. Βρίσκεται σε  βάθος 54 μέτρων. Πολεμικό σκάφος.

73) Γερμανικό φορτηγό ατμόπλοιο MARGEURITE.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε νάρκη την 13η  Οκτωβρίου 1943, στον Πατραϊκό Κόλπο. Μέγιστο βάθος 84 μέτρα.

74) Ολλανδικό φορτηγό ατμόπλοιο MARS.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε νάρκη την 30ή Μαίου 1945 στον Πατραϊκό Κόλπο. Μέγιστο βάθος 45 μέτρα.

75) Ελληνικό φορτηγό ατμόπλοιο ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ.
Βυθίστηκε λόγω καιρικών συνθηκών την 13η Ιανουαρίου 1921, στον Πατραϊκό Κόλπο. Μέγιστο βάθος 45 μέτρα.

76) Ελληνικό ναρκαλιευτικό ΝΕΣΤΟΣ.
Βυθίστηκε στον Ψαθόπυργο την 23η  Απριλίου 1941 από τη γερμανική αεροπορία. Μέγιστο βάθος 48 μέτρα. Πολεμικό πλοίο.

77) Βρετανικό ναρκαλιευτικό ΒΥΜS 2077.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε νάρκη, την 25η  Οκτωβρίου 1944, στον Πατραϊκό Κόλπο. Μέγιστο βάθος 60 μέτρα. Πολεμικό σκάφος.

78) Νορβηγικό φορτηγό ατμόπλοιο SVEN JARL.
Βυθίστηκε από πρόσκρουση σε νάρκη την 17η  Ιανουαρίου 1948 ,κοντά στις εκβολές του ποταμού Εύηνου. Μέγιστο βάθος 42 μέτρα.

Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος

79) Μότορσιπ «ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ», Ακιό, Πλατουράδα
Βυθίστηκε την 28η Φεβρουαρίου 1973, στην νήσο Πλατουράδα ή Ακιό του Νότιου Ευβοϊκού κατόπιν προσάραξης στα αβαθή. Ανώτατο βάθος 28 μέτρα.

80) Γαλλικό ατμόπλοιο PARANA.
Βυθίστηκε από τορπιλισμό του γερμανικού υποβρυχίου UC-74, την 24η  Αυγούστου 1917,  πλησίον του Καφηρέα. Μέγιστο βάθος 75 μέτρα.

81) Βρετανικό ατμόπλοιο HELMSTEDT.
Βυθίστηκε την 22α  Μαρτίου 1880, νοτιοανατολικά της νησίδας Μαντίλι στη Κάρυστο. Μέγιστο βάθος 70 μέτρα.

82) Ελληνικό ατμόπλοιο ΚΛΕΙΩ.
Βυθίστηκε την 6η  Ιανουαρίου 1904, στη βραχονησίδα Δίψα, του Νότιου Ευβοϊκού,  από πρόσκρουση στην ακτή.

83) Τσιμεντόπλοιο PIONEER I, Λιχάδες Εύβοιας
Βυθίστηκε την 8η, Ιουλίου 1944 κοντά στη νήσο Αγ. Γεώργιος Λιχάδων Ευβοίας. Μέγιστο βάθος 10 μέτρα.

84) Ιταλικό φορτηγό ατμόπλοιο DELFIN.
Βυθίστηκε στον νότιο Ευβοϊκό, από τορπιλισμό του βρετανικού υποβρύχιου HMS TACU, την 14η Δεκεμβρίου 1942. Μέγιστο βάθος 100 μέτρα.

85) Τσιμεντόπλοιο, SS CRETELAND, Αγ. Γεώργιος Εύβοιας
Φορτηγό ατμόπλοιο (ελληνικής σημαία) που βυθίστηκε το 1930. Βάθος 8-13 μέτρα.

Περιφέρεια Πελοποννήσου

86) Ελληνικό ατμόπλοιο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ.
Βυθίστηκε από τη γερμανική αεροπορία, στον κόλπο των Πλύτρων (Λακωνικός κόλπος) την 26η Απριλίου 1941. Μέγιστο βάθος 28 μέτρα.

87) Άγνωστο εμπορικό πλοίο, Πρώτη Μεσσηνίας
Βυθίστηκε στα ρηχά της νήσου  Πρώτη Μεσσηνίας, στον κόλπο Βουριάς, το 1942. Μέγιστο βάθος 5 μέτρα.

Περιφέρεια Ηπείρου

88) Βρετανικό ναρκαλιευτικό H.M.S. REGULUS (J 327).
Βυθίστηκε την 12η Ιανουαρίου 1945 κατόπιν πρόσκρουσης σε νάρκη στα Σύβοτα. Μέγιστο βάθος 63 μέτρα. Πολεμικό Πλοίο.

Περιφέρεια Θεσσαλίας

89) Junkers 88, Ψαθούρα Βορείων Σποράδων
Προσθαλασσώθηκε, την 27η Μαίου 1942, έμπροσθεν του φάρου της Ψαθούρας. Μέγιστο βάθος 32 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος.

90) Γερμανικό ατμόπλοιο VOLOS.
Βυθίστηκε στον ύφαλο Λευτέρης (Μαγνησία) από σφάλμα, την 21η Φεβρουαρίου 1931. Μέγιστο βάθος 57 μέτρα.

91) Σλέπι ΧΡΗΣΤΟΣ, Πτελεός Μαγνησίας
Υπολείμματα μικρού φορτηγό που βυθίστηκε κατά την διάρκεια του Β' ΠΠ. Μέγιστο βάθος 22 μέτρα.

Επικαιροποιημένες οδηγίες σχετικά με τη χρήση μάσκας κατά του κορωνοϊού και το είδος της μάσκας που μπορεί να χρησιμοποιεί το ευρύ κοινό έδωσε με εγκύκλιό του το υπουργείο Υγείας.

Πλήθος επιστημονικών δεδομένων, που έχουν δημοσιευθεί τους τελευταίους μήνες, δείχνουν ότι η χρήση μάσκας στην κοινότητα είναι μια αποτελεσματική μη φαρμακευτική παρέμβαση για τη μείωση της εξάπλωσης της λοίμωξης COVID-19, μέσω 2 τρόπων: 

- Οι μάσκες εμποδίζουν τα μολυσμένα άτομα να εκθέσουν άλλα άτομα στο SARS-CoV-2,εμποδίζοντας την εκπνοή σταγονιδίων που περιέχουν ιό στον αέρα. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 50% ή περισσότερο των μεταδόσεων προέρχονται από άτομα που δεν αναπτύσσουν ποτέ συμπτώματα ή από άτομα που βρίσκονται στην προσυμπτωματική φάση της νόσου COVID-19.2 

- Οι μάσκες προστατεύουν τους μη μολυσμένους χρήστες. Οι μάσκες σχηματίζουν φράγμα για μεγάλα αναπνευστικά σταγονίδια, που θα μπορούσαν να προσγειωθούν σε εκτεθειμένους βλεννογόνους του ματιού, της μύτης και του στόματος. Οι μάσκες μπορούν επίσης να φιλτράρουν μερικώς μικρά σταγονίδια και σωματίδια από τον εισπνεόμενο αέρα. Πολλαπλά στρώματα υφάσματος (ή άλλων υλικών) με υψηλότερο αριθμό ινών ανά συγκεκριμένη επιφάνεια υφάσματος (υλικού) βελτιώνουν τη διήθηση (φιλτράρισμα). 

Παράλληλα υπενθυμίζεται ότι κρίσιμης σημασίας για την αποτελεσματικότητα της μάσκας είναι η σωστή εφαρμογή της, έτσι ώστε να μην υπάρχουν κατά το δυνατόν κενά μεταξύ προσώπου και μάσκας, καθώς οι μάσκες παρέχουν τη μέγιστη προστασία όταν εφαρμόζονται σε στενή επαφή με το δέρμα. 

Η ελαχιστοποίηση των κενών μεταξύ προσώπου και μάσκας, επιτυγχάνεται: 

• με την επιλογή μάσκας, που διαθέτει σύρμα στο επάνω μέρος της μύτης, το οποίο θα πρέπει να εφαρμόζει πολύ καλά γύρω από τη μύτη, ώστε να μην αφήνει περιθώριο για την είσοδο αέρα και σταγονιδίων 
• με το δέσιμο των λαστίχων της μάσκας μεταξύ τους ή το στριφογύρισμά τους μία φορά, στην περιοχή έκφυσής τους από τα πλάγια της μάσκας, ώστε να μην υπάρχουν κενά στις πλευρές του προσώπου για την είσοδο αέρα και σταγονιδίων 
• τη χρήση "εφαρμοστή μάσκας'' (mask fitter or brace), ο οποίος αποτελεί ελαστικό στήριγμα πάνω από τη μάσκα.

Σύμφωνα με στοιχεία πρόσφατων μελετών του CDC, παρατηρούνται μεγάλες διαφορές στα ποσοστά προστασίας της μάσκας όταν αυτή εφαρμόζεται σωστά και όταν δεν έχει καλή εφαρμογή.

Επισημαίνεται η περίπτωση ανδρών με γενειάδα, στους οποίους συστήνεται να φορούν διπλή μάσκα, καθώς ο όγκος της γενειάδας δυσχεραίνει την καλή εφαρμογή της χειρουργικής μάσκας. 

Απεναντίας, η χρήση διπλής χειρουργικής μάσκας δεν συστήνεται, διότι μετά την εφαρμογή της, παραμένει το κενό στο πάνω μέρος της μύτης καθώς και στα πλαϊνά, απ' όπου είναι δυνατή η είσοδος αέρα και σταγονιδίων. 

Οι μάσκες υψηλής αναπνευστικής προστασίας Ν95 ή ΚΝ95 ή FFP2 προσφέρουν προστασία 94-95%. Είναι μίας χρήσης και δεν πρέπει να συνδυάζονται με δεύτερη μάσκα, αλλά να φοριούνται μόνες τους. Θα πρέπει απαραιτήτως να φέρουν το πιστοποιητικό CE και να μην διαθέτουν βαλβίδα εκπνοής, η οποία επιτρέπει στα αναπνευστικά σταγονίδια που περιέχουν τον ιό να διαφύγουν. 

Η χρήση μόνο διάφανων προσωπίδων δεν συνιστάται σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), καθώς η αξιολόγησή τους συνεχίζεται αλλά η αποτελεσματικότητά τους είναι άγνωστη αυτή τη στιγμή. 

Το είδος της μάσκας που το ευρύ κοινό μπορεί να χρησιμοποιεί: 
μη ιατρικές (υφασμάτινες) μάσκες ή απλές χειρουργικές μάσκες μιας χρήσης, φροντίζοντας επισταμένως για τη σωστή εφαρμογή τους, ή διπλές μάσκες (υφασμάτινη μάσκα πάνω από χειρουργική μάσκα).

Για όλους τους τύπους μασκών θα πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες οδηγίες για τη σωστή χρήση τους: 

• Πλένετε επιμελώς τα χέρια σας με νερό και σαπούνι ή με αλκοολούχο αντισηπτικό υγρό πριν εφαρμόσετε τη μάσκα στο πρόσωπό σας και οπωσδήποτε πριν την αφαίρεσή της. 
• Εφαρμόστε τη μάσκα στο πρόσωπό σας καλύπτοντας τη μύτη και όλη τη περιοχή του στόματος μέχρι και κάτω από το πηγούνι. 
• Αφαιρέστε τη μάσκα τραβώντας ταυτόχρονα τα λάστιχα πίσω από τα αυτιά. Κατά την αφαίρεση βεβαιωθείτε ότι δεν αγγίζετε το μπροστινό μέρος της μάσκας. Η μάσκα πρέπει να αφαιρείται και να απορρίπτεται όταν υγρανθεί. 
• Αν η μάσκα είναι μιας χρήσεως, απορρίψτε την με ασφαλή τρόπο σε κάδο κοινών αστικών απορριμμάτων και όχι ανακύκλωσης, κρατώντας την πάντα από τα λάστιχα. Οι μάσκες μιας χρήσεως δεν ανακυκλώνονται και δεν πρέπει να απορρίπτονται στους μπλε κάδους ανακύκλωσης. 
• Εάν η μάσκα είναι πολλαπλών χρήσεων (υφασμάτινη) πρέπει να πλένεται το συντομότερο δυνατόν στο πλυντήριο ή στο χέρι με κοινό απορρυπαντικό και σε θερμοκρασία 60C και στη συνέχεια να σιδερώνεται.

Τέλος επισημαίνεται ότι η χρήση της μάσκας είναι ένα συμπληρωματικό μέτρο και δεν υποκαθιστά τα υπόλοιπα. Βάσει των διαθέσιμων έως σήμερα επιστημονικών δεδομένων, οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες για τα μέτρα ελέγχου και πρόληψης της διασποράς τουSARS-CoV-2 στην κοινότητα, περιλαμβάνουν: 

• σωστή υγιεινή χεριών, 
• φυσική απόσταση, 
• χρήση προστατευτικής μάσκας, 
• αποφυγή αγγίγματος του προσώπου, 
• αναπνευστική υγιεινή (χρήση χαρτομάντηλου για τον βήχα ή πτάρνισμα), 
• καλό αερισμό, 
• απολύμανση επιφανειών, και 
• έγκαιρη ανίχνευση κρουσμάτων και απομόνωσή τους καθώς και άμεση ιχνηλάτηση των επαφών τους.

Νεφώσεις με βροχές και στο Αιγαίο σποραδικές καταιγίδες προβλέπει για σήμερα η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ). Χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα ορεινά καθώς και σε ημιορεινές περιοχές της κεντρικής και βόρειας χώρας, πιθανώς κατά τόπους πυκνές στην ανατολική Θεσσαλία και την κεντρική Στερεά.
Οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις 5 με 7 και βαθμιαία στο Αιγαίο τοπικά 8 μποφόρ. Η θερμοκρασία θα σημειώσει πτώση. Παγετός θα σημειωθεί κατά τόπους στα βόρεια ηπειρωτικά τις πρωινές και τις βραδινές ώρες.

ΑΤΤΙΚΗ
Καιρός: Νεφώσεις με τοπικές βροχές. Πρόσκαιρες χιονοπτώσεις θα σημειωθούν βαθμιαία στα ορεινά (ενδεικτικό υψόμετρο 900 μέτρα).
Άνεμοι: Βόρειοι βορειοδυτικοί 4 με 5, βαθμιαία βορειοανατολικοί 6 με 7 και από το απόγευμα στα ανατολικά τοπικά 8 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 09 έως 15 βαθμούς Κελσίου. Στα βόρεια η μέγιστη 2 με 4 βαθμούς χαμηλότερη.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Καιρός: Νεφώσεις με ασθενείς βροχές ή χιονόνερο και πρόσκαιρες χιονοπτώσεις στα γύρω ορεινά. Τα φαινόμενα μετά το μεσημέρι βαθμιαία θα σταματήσουν.
Άνεμοι: Βόρειοι βορειοδυτικοί 5 και από το απόγευμα βαθμιαία 6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 06 έως 08 βαθμούς Κελσίου.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΘΡΑΚΗ
Καιρός: Νεφώσεις με βροχές ή χιονόνερο και στα ορεινά - ημιορεινά χιονοπτώσεις. Τα φαινόμενα από το απόγευμα θα εξασθενήσουν.
Άνεμοι: Στα ανατολικά βορειοανατολικοί 6 με 7 μποφόρ με εξασθένηση το βράδυ. Στις υπόλοιπες περιοχές βόρειοι βορειοδυτικοί 4 με 5 και πρόσκαιρα στην κεντρική Μακεδονία τοπικά 6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 02 έως 08 βαθμούς Κελσίου. Στη δυτική Μακεδονία 2 με 3 βαθμούς χαμηλότερη.

ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ, ΗΠΕΙΡΟΣ, ΔΥΤΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Νεφώσεις με τοπικές βροχές. Παροδικές χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα ορεινά, καθώς και στα ημιορεινά της Ηπείρου και της δυτικής Στερεάς. Τα φαινόμενα μετά το μεσημέρι από τα βόρεια θα εξασθενήσουν και το βράδυ θα σταματήσουν.
Άνεμοι: Δυτικοί βορειοδυτικοί 3 με 5 μποφόρ, που από το απόγευμα θα στραφούν σε ανατολικούς βορειοανατολικούς με την ίδια ένταση.
Θερμοκρασία: Από 06 έως 16 βαθμούς Κελσίου. Στο εσωτερικό της Ηπείρου η μέγιστη 4 με 6 βαθμούς χαμηλότερη.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΕΥΒΟΙΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Νεφώσεις με βροχές και τις πρωινές ώρες στα ανατολικά θαλάσσια μεμονωμένες καταιγίδες. Χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα ορεινά, στα ημιορεινά της ανατολικής Θεσσαλίας και της κεντρικής Στερεάς, οι οποίες κατά περιόδους πιθανώς να είναι πυκνές.
Άνεμοι: Από βόρειες διευθύνσεις 4 με 6 και βαθμιαία στα ανατολικά 7 τοπικά 8 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 05 έως 16 βαθμούς Κελσίου. Στα βόρεια 4 με 6 βαθμούς χαμηλότερη.

ΚΥΚΛΑΔΕΣ, ΚΡΗΤΗ
Καιρός: Νεφώσεις με βροχές. Σποραδικές καταιγίδες θα εκδηλωθούν τις πρωινές και εκ νέου από τις απογευματινές ώρες.
Άνεμοι: Δυτικοί 4 με 6 μποφόρ. Το απόγευμα από τα βόρεια θα στραφούν σε βόρειους βορειοανατολικούς και θα ενισχυθούν στις Κυκλάδες στα 7 με 8 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 11 έως 17 και στην Κρήτη έως 19 βαθμούς Κελσίου.

ΝΗΣΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ - ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Καιρός: Νεφώσεις με τοπικές βροχές, ενώ θα εκδηλωθούν και σποραδικές καταιγίδες, που από το απόγευμα θα περιοριστούν στα Δωδεκάνησα και βαθμιαία θα σταματήσουν.
Άνεμοι: Στα βόρεια βορειοανατολικοί 6 με 8 μποφόρ με σταδιακή εξασθένηση το βράδυ. Στα νότια δυτικοί 4 με 6 μποφόρ, που από το βράδυ θα στραφούν σε βόρειους και θα ενισχυθούν.
Θερμοκρασία: Από 12 έως 19 και στα βόρεια από 06 έως 15 βαθμούς Κελσίου.

Πρόγνωση για την Τετάρτη 24 Μαρτίου

Στα δυτικά νεφώσεις παροδικά αυξημένες με ασθενείς τοπικές βροχές και στα ορεινά ασθενείς χιονοπτώσεις. Στην υπόλοιπη χώρα προβλέπονται νεφώσεις με τοπικές βροχές ή χιονόνερο στα βόρεια. Σποραδικές καταιγίδες θα εκδηλωθούν στην Κρήτη και τα Δωδεκάνησα τις πρωινές ώρες.
Χιόνια θα πέσουν στα ορεινά, σε ημιορεινές περιοχές της κεντρικής και βόρειας χώρας ενώ στην ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη θα χιονίσει και σε πεδινές περιοχές προς το μεσημέρι.
Οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις 5 με 6 και στα πελάγη τοπικά 7 μποφόρ.
Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή πτώση στα νότια και θα κυμανθεί σε επίπεδα χαμηλότερα από τα κανονικά για την εποχή σε όλη τη χώρα.
Παγετός θα σημειωθεί στα κεντρικά και βόρεια ηπειρωτικά τις πρωινές και βραδινές ώρες, στα βόρεια κατά τόπους ισχυρός.

Με τον κορωνοϊό να εξαπλώνεται συνεχώς στον πλανήτη και τις μεταλλάξεις να τον καθιστούν ακόμη πιο μεταδοτικό, τίθεται το ερώτημα αν τα εμβόλια καλύπτουν και τις μεταλλάξεις.

Επειδή μεγάλη μερίδα του πληθυσμού δεν έχει ακόμη εμβολιαστεί, πολλοί άνθρωποι είναι επίνοσοι, οπότε όσοι περισσότεροι μολυνθούν, τόσο περισσότερες φορές ο ιός θα πολλαπλασιαστεί και θα έχει περισσότερες πιθανότητες να μεταλλαχθεί σε ένα ανθεκτικότερο στέλεχος.

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Πάνος Μαλανδράκης, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) (https://mdimop.gr/covid19/)συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα όπως δημοσιεύτηκαν στο έγκριτο περιοδικό JAMA («COVID-19 Vaccines vs Variants—Determining How Much Immunity Is Enough»).

Οι μεταλλάξεις του ιού που αφορούν την πρωτεΐνη spike, μπορούν να καταστήσουν τον ιό πιο μεταδοτικό και πιο θανατηφόρο, καθώς αυτή αποτελεί το μέσο εισόδου του ιού στο κύτταρο.

Οι ανησυχίες των επιστημόνων επιβεβαιώνονται ήδη, καθώς σε μελέτες των εμβολίων Novavax, Janssen και AstraZeneca στη Νότια Αφρική έχει αποδειχθεί μειωμένη αποτελεσματικότητα τους ενάντια στο στέλεχος Β.1.351 που ενδημεί εκεί.

Σε μία πρόσφατη δημοσίευση αναφέρθηκε η παρατήρηση ότι σε άτομα που είχαν λάβει και τις δύο δόσεις του εμβολίου της Pfizer η αδρανοποίηση του ιού ήταν μικρότερη κατά δύο τρίτα για το στέλεχος Β.1.351 σε σχέση με ένα από τα πρώτα στελέχη του ιού. Αντίστοιχα για το εμβόλιο της Moderna, μία εβδομάδα μετά τη δεύτερη δόση ο τίτλος των εξουδετερωτικών αντισωμάτων των συμμετεχόντων για το στέλεχος Β.1.351 ήταν 6 φορές μικρότερος σε σχέση με τον τίτλο για το πρώτο στέλεχος που εμφανίστηκε στη Wuhan.

Ωστόσο, οι τίτλοι των αντισωμάτων αυτοί μπορεί να επαρκούν για να προφυλάξουν από τη λοίμωξη COVID-19, ή τουλάχιστον από τη σοβαρή μορφή της. Η αποτελεσματικότητα των mRNA εμβολίων είναι μεγάλη, και μέσω της ενεργοποίησης των Τ βοηθητικών κυττάρων και των Τ κυτταροτοξικών κυττάρων, εκτός των εξουδετερωτικών αντισωμάτων.

Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων ενάντια στη λοίμωξη και στο θάνατο COVID-19 θα αποδειχθεί μόνο με δεδομένα από την καθημερινή πράξη, και η πραγματική ερώτηση είναι αν θα δούμε στο μέλλον να νοσηλεύονται ασθενείς που έχουν εμβολιαστεί πλήρως.

Τα εμβόλια της Janssen και Novavax έχουν όντως δείξει μειωμένη αποτελεσματικότητα ενάντια στο στέλεχος της Νότιας Αφρικής, αλλά η ανόσια που επάγουν ήταν επαρκής για να μειώσει την πιθανότητα νοσηλείας. Αντίστοιχα μειωμένη προστασία παρέχει το εμβόλιο της AstraZeneca, πιθανώς όμως να είναι αρκετή.

Ο στόχος άλλωστε είναι η μείωση των νοσηλειών και των θανάτων. Το Ισραήλ, που έχει επιτύχει τα υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμού στον κόσμο, μείωσε τις νοσηλείες κατά 36% και τη σοβαρή νόσο κατά 29%, παρότι το επικρατόν στέλεχος εκεί είναι το Β.1.1.7 που πρωτοεμφανίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Στην ερώτηση αν θα χρειαζόμαστε ετήσιες δόσεις των εμβολίων για να διατηρήσουμε την ανοσία δεν υπάρχει ακόμη απάντηση. Τα mRNA εμβόλια αποτελούν νέα τεχνολογία. Θα πρέπει σίγουρα να είμαστε προετοιμασμένοι να τροποποιήσουμε τα υπάρχοντα εμβόλια ώστε να αντιμετωπίσουμε τα ανθεκτικότερα στελέχη. Οι εταιρείες Pfizer, Moderna και Novavax έχουν ήδη ανακοινώσει ότι δουλεύουν σε τροποποιήμενα εμβόλια για να ενισχύσουν την ανοσία για τα νεότερα στελέχη. Έχουν ήδη σχεδιαστεί μελέτες τόσο για άτομα που θα λάβουν το τροποποιημένο εμβόλιο, ενώ έχουν ήδη εμβολιαστεί, όσο και για υποψήφιους που δεν έχουν εμβολιαστεί ξανά στο παρελθόν.

Το επόμενο και δύσκολο βήμα στη διαχείριση της πανδημίας είναι το πότε θα επιστρατεύσουμε τα εμβόλια 2.0, δηλαδή τη δεύτερη γενιά εμβολίων. Το πρότυπο της γρίπης όπου τα επικρατούντα στελέχη του Νοτίου ημισφαιρίου καθορίζουν τα στελέχη που θα στοχεύσουν τα εμβόλια στο Βόρειο ημισφαίριο, δεν θα λειτουργήσει για τον SARS-CoV-2. Η πρόκληση έγκειται στο να υπάρξει η δυνατότητα ταυτόχρονα να εμβολιαστεί ολόκληρος ο πληθυσμός με τα πρωτότυπα εμβόλια και ακολούθως να λάβει δόσεις ενίσχυσης για τα νεότερα στελέχη.

Πώς θα εφαρμοστεί αυτό, ποιο είναι το κατάλληλο χρονικό σημείο για να επιστρατευτεί αυτή η στρατηγική, ποιο στέλεχος του ιού θα επιλέξουμε και πόσο συχνά αλλάζει το στέλεχος αυτό, είναι τα επόμενα σοβαρά ερωτήματα που θα προβληματίσουν την επιστημονική κοινότητα τους ερχόμενους μήνες.

Σε κάθε περίπτωση, η εντατικοποίηση των εμβολιασμών με τα μέχρι τώρα διαθέσιμα εμβόλια, είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Σαν σήμερα 23 Μαρτίου, το 1991 οι R.E.M. ήταν για πρώτη φορά στην κορυφή του UK album chart, με την κυκλοφορία του έβδομου στούντιο άλμπουμ τους.

To άλμπουμ του συγκροτήματος, «Out of Time», κυκλοφόρησε στις 12 Μαρτίου 1991 από τη δισκογραφική Warner Bros.

Κατάφερε να κυριαρχήσει στους καταλόγους επιτυχιών, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου παρέμεινε για 109 εβδομάδες, όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου συμπλήρωσε 183 εβδομάδες συνολικά στα βρετανικά chart και μία εβδομάδα στην κορυφή.

Το άλμπουμ των R.E.M. έχει πουλήσει περισσότερα από 4,5 εκατομμύρια αντίτυπα στις Ηνωμένες Πολιτείες και περισσότερα από 18 εκατομμύρια αντίτυπα σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ τα σινγκλ που ξεχώρισαν από αυτό («Losing My Religion» και «Shiny Happy People») γνώρισαν τεράστια επιτυχία και χάρισαν στο άλμπουμ μια θέση στη λίστα του περιοδικού Time με τα 100 καλύτερα όλων των εποχών.

Επαναλειτουργούν από σήμερα Δευτέρα 22 Μαρτίου τα κομμωτήρια, τα κέντρα αισθητικής, οι αρχαιολογικοί χώροι και τα πάρκα.

Κομμωτήρια και κέντρα αισθητικής

Επιτρέπεται η μετακίνηση από δήμο σε δήμο για τον σκοπό αυτό. Θα πρέπει κάποιος να έχει στείλει sms στο 13033 με την επιλογή 6 ή με την αντίστοιχη γνωστή γραπτή βεβαίωση, αλλά και να έχει αποδεικτικό – επιβεβαίωση του ραντεβού από τον πάροχο της υπηρεσίας.

Υπαίθριοι αρχαιολογικοί χώροι και δημόσια πάρκα

Στους υπαίθριους αρχαιολογικούς χώρους και τα δημόσια πάρκα θα επιτρέπεται επίσκεψη έως 3 άτομα, εκτός αν αφορά σε οικογένειες, με υποχρεωτική χρήση μάσκας και τήρηση αποστάσεων. Θα πρέπει να έχει στείλει πιο πριν κάποιος για μετακίνηση στο sms 6, ενώ τονίζεται ότι δεν επιτρέπεται η χρήση οχήματος.

Ερασιτεχνική αλιεία

Τέλος, επιτρέπεται από σήμερα η ερασιτεχνική αλιεία είτε από πλωτό μέσο μήκους έως 8 μέτρων είτε από την παραλία για τους διαμένοντες σε παραθαλάσσιους και μόνο δήμους. Θα πρέπει κάποιος να κάνει χρήση του κωδικού 6 αλλά και να έχει μαζί του τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα σε περίπτωση που είναι ιδιοκτήτης σκάφους.

Την καταβολή των συντάξεων Απριλίου για τους συνταξιούχους του e-ΕΦΚΑ (που προέρχονται από το τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, τα ταμεία των τραπεζών και του ΟΤΕ), καθώς και την οικονομική ενίσχυση των εργαζομένων που είναι ενταγμένοι στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ο προγραμματισμός των καταβολών από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, τον e-ΕΦΚΑ και τον ΟΑΕΔ για την εβδομάδα 22-26 Μαρτίου.

Ειδικότερα:

Από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων θα πραγματοποιηθούν σήμερα Δευτέρα 22 Μαρτίου οι εξής καταβολές:

• 17,9 εκατ. ευρώ θα καταβληθούν για 33.351 πληρωμές αποζημίωσης ειδικού σκοπού σε επαγγελματίες της τέχνης και του πολιτισμού για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο 2021.
• 5,3 εκατ. ευρώ θα διοχετευθούν σε 19.457 πληρωμές για οικονομική ενίσχυση των εργαζομένων που εντάχθηκαν στο μηχανισμό ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο 2021.
• 997.512 ευρώ για 1.868 πληρωμές αποζημίωσης ειδικού σκοπού για το πρώτο δίμηνο του έτους σε εργαζομένους που απασχολούνται στον κλάδο του τουρισμού

Από τον e-ΕΦΚΑ θα γίνουν την περίοδο 22-26 Μαρτίου οι εξής καταβολές:

Τακτικές πληρωμές:

• Την Τετάρτη 24 Μαρτίου θα καταβληθεί ποσό 503,9 εκατ. ευρώ για τις κύριες και επικουρικές συντάξεις Απριλίου 1.063.829 δικαιούχων. Πρόκειται για συνταξιούχους του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, των τραπεζών και του ΟΤΕ, των οποίων ο ΑΜΚΑ τελειώνει σε 1, 3, 5,7,9.
• Την Παρασκευή 26 Μαρτίου θα καταβληθεί ποσό 502,5 εκατ. ευρώ για τις κύριες και επικουρικές συντάξεις Απριλίου 1.064.528 συνταξιούχων του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, των τραπεζών και του ΟΤΕ των οποίων ο ΑΜΚΑ  τελειώνει σε 0, 2, 4, 6, 8. Σημειώνεται ότι η καταβολή των συντάξεων για τους συνταξιούχους των υπολοίπων ταμείων που συγχωνεύθηκαν στον e-ΕΦΚΑ θα πραγματοποιηθεί την μεθεπόμενη εβδομάδα (29-30 Μαρτίου).
• Επιπροσθέτως, το χρονικό διάστημα 22-26 Μαρτίου θα καταβληθούν 15,6 εκατ. ευρώ σε 750 δικαιούχους σε συνέχεια έκδοσης αποφάσεων για εφάπαξ.
• Τέλος, 5.000 ευρώ θα καταβληθούν σε 10 δικαιούχους για κληρονομικές παροχές επικουρικής σύνταξης.

Έκτακτες πληρωμές:
15.000 ευρώ θα καταβληθούν σε 170 ασφαλισμένους για πληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών υγείας.

Από τον ΟΑΕΔ θα γίνουν κατά την περίοδο 22-26 Μαρτίου οι εξής καταβολές:

• 42 εκατ. ευρώ σε 38.000 δικαιούχους στο πλαίσιο επιδοτούμενων προγραμμάτων απασχόλησης
• 25 εκατ. ευρώ σε 56.000 δικαιούχους για καταβολή επιδομάτων ανεργίας και λοιπών επιδομάτων
• 500.000 ευρώ σε 950 μητέρες για επιδοτούμενη άδεια μητρότητας

Δε θα επιτρέπονται θεατές από το εξωτερικό στους Ολυμπιακούς Αγώνες που θα διεξαχθούν αυτό το καλοκαίρι.

Όπως ανακοίνωσε η Ολυμπιακή Οργανωτική Επιτροπή του Τόκιο 2020, τα χιλιάδες εισιτήρια που έχουν αγοραστεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες (θα διεξαχθούν από τις 23 Ιουλίου έως τις 8 Αυγούστου) και τους Παραολυμπιακούς Αγώνες (από τις 24 Αυγούστου έως τις 5 Σεπτεμβρίου) από άτομα που ζουν στο εξωτερικό πρόκειται να επιστραφούν.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η απόφαση ελήφθη προκειμένου να προστατευθεί η υγεία των αθλητών αλλά και του κοινού της Ιαπωνίας που θα παραβρεθεί στους Αγώνες. 

Υπενθυμίζεται ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Τόκιο είχαν προγραμματιστεί για πέρυσι αλλά αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού.

Με τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή από το υπουργείο Οικονομικών παρατείνεται  το μειωμένο καθεστώς ΦΠΑ σε «ευαίσθητα» αγαθά και υπηρεσίες.

Συγκεκριμένα, παρατείνεται έως και την:

-31η Δεκεμβρίου 2021, η ισχύς εφαρμογής του υπερμειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 6% στα είδη ατομικής υγιεινής και προστασίας (ιατρικές μάσκες και γάντια, σαπούνι, αντισηπτικά, αιθυλική αλκοόλη).

-30η Σεπτεμβρίου 2021, η ισχύς εφαρμογής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 13% για πρόσωπα και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους της παροχής υπηρεσιών που αφορούν σε εισιτήρια κινηματογράφων, θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών, μεταφορά προσώπων και των αποσκευών τους, εκμετάλλευση καφενείων, καφετεριών, ζαχαροπλαστείων, εστιατορίων, ψητοπωλείων, οινομαγειρείων και λοιπών συναφών προς αυτές επιχειρήσεων και κατ' επέκταση τους τελικούς καταναλωτές/λήπτες των υπηρεσιών.

Σαν σήμερα 22 Μαρτίου, το 2009 η Lady Gaga ξεκίνησε μια πορεία τριών εβδομάδων στο No.1 του UK singles chart με την επιτυχία της «Poker Face», το δεύτερο σινγκλ της που κατάφερε να κατακτήσει την κορυφή του chart στη Μεγάλη Βρετανία.

Το «Poker Face», που περιλαμβάνεται στο ντεμπούτο άλμπουμ της Αμερικανίδας τραγουδίστριας, τραγουδοποιού και ηθοποιού, έγινε επίσης No.1 hit σε περισσότερες από 20 χώρες συνολικά, μεταξύ των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, ο Καναδάς και πολλές χώρες της Ευρώπης.

Είναι άλλωστε το σινγκλ με τις περισσότερες πωλήσεις του 2009 παγκοσμίως, ξεπερνώντας τα 9,5 εκατομμύρια αντίτυπα στη διάρκεια του έτους. Επιπλέον, είναι ένα από τα σινγκλ με τις περισσότερες πωλήσεις όλων των εποχών, έχοντας πουλήσει περισσότερα από 14 εκατομμύρια αντίτυπα.